Thursday, February 26, 2009

Diwrnod trist heddiw (Mercher) wrth i’r newydd ein cyrraedd fod mab chwech oed David Cameron wedi marw. Bu’r bychan yn dioddef o barlys yr ymenydd ers ei eni.

Cafwyd teyrngedau byr am hanner dydd, adeg holi’r Prif Weinidog, ac yna, yn briodol iawn, diddymwyd gweddill y sesiwn. Dyma’r tro cyntaf i mi weld hyn yn digwydd.

Gobeithio y bydd Mr Cameron a’i deulu rwan yn cael llonydd gan y wasg. Mae gan hyd yn oed y gwleidyddion mwyaf amlwg hawl i dawelwch a phreifatrwydd ar adeg fel hyn.

Mae tri PPS arall wedi ymddiswyddo heddiw mewn gwrthwynebiad i gynlluniau Gordon Brown i breifateiddio rhan sylweddol o’r Post Brenhinol.

Gwaith PPS ydy cynorthwyo ei gweinidog, fel rhyw brentis bach digyflog. Er engraifft, mewn pwyllgor bydd y PPS yn eistedd y tu ôl i’w gweinidog, yn cymryd negeseuon gan y gweision sifil sy’n eistedd y tu allan i’r cylch cyfrin, ac yna eu pasio ymlaen i’w meistres. Wedyn pan fydd ei gweinidog o gwmpas y Ty, yn aml bydd y PPS yn cerdded rhyw hanner cam y tu ôl iddi. Drwy hyn, fel criw, fe gafodd y PPSau y llys enw anffodus bag carriers.

Wedi dweud hynny, bod yn PPS ydy’r cam cyntaf ar yr ysgol seimlyd. A tydi ymddiswyddo chwaith ddim yn gam ffôl, yn arbennig pan fo (mwy na) sibrydion am ddyfodol y gweinidog, neu hyd yn oed dyfodol y Prif Weinidog.

Dychmygwch swyddfa’r Prif Weinidog newydd wedi brwydr digon gwaedlyd i ddisodli ei rhagflaenydd sarug. Ar ôl hir drafod pleserus wrth lenwi’r prif swyddi mae hi’n taro ei llygaid dros swydd y Is-weinidog Dros Faterion Gweinyddol.

Pwy i’w dewis tybed? O ia, beth ydy enw’r PPS yna a ymddiswyddodd dros fater holl bwysig gosod y contract ar gyfer cyflweni pinnau papur i’r gwasanaeth sifil. A dyna ni, mi rwyt ti YN Y LLYWODRAETH!

Mae preifateiddio’r Post yn fater llawer mwy difrifol wrth gwrs. Felly, a fyddwn yn gweld PPS o Gymru yn ymuno â’r tri’r gwron? (am resymau cwbl anrhydeddus wrth gwrs).

Rwy’n Drysorydd ar y Grwp Aml-bleidiol Dros Reilffyrdd yng Nghymru. Tydi hi ddim yn job drom gan nad oes gennym r’un ddimau i wario! (Pe byddem yn grwp dros fancwyr ffaeledig mae’n siwr mai stori fel arall fyddai hi.)

P’run bynnag, rydym yn cynnal cyfarfodydd diddorol iawn. Er engraifft, dydd Mawrth roedd Yr Arglwydd Adonis, gweinidog o’r Adran Drafnidiaeth ger ein bron a hefyd prif swyddogion y cwmniau tren.

Mae’r gwasanaethau oddimewn i Gymru wedi gwella’n sylweddol yn ddiweddar o ganlyniad i waith da Llywodraeth Caerdydd. Hefyd bu gwelliant yn y gwasanaeth o Gymru i Loegr a thu hwnt, yn arbennig wedi cwblhau’r gwaith ar ‘brif lein y gorllewin’ (gorllewin Lloegr a’r Alban hynny yw, o Lundain i Glasgow).

Ac mae lle i obeithio y bydd pethau yn gwella eto gyda dyfodiad llinnell gyflym iawn (LlGI?) tebyg i TGV Ffrainc dros y ddegawd nesaf (er o Lundain i Birmingham [lle arall?] fydd hon yn rhedeg ar y cychwyn)

Un gwyn go fawr fodd bynnag. Yn ôl yr Arglwydd, does dim bwriad i drydaneiddio y prif linellau oddimewn i Gymru, ar hyd arfordir y gogledd ac o Abertawe i’r ffin. Rwy’n deall bydd y lein o Lundain i Fryste yn cael ei huwchraddio a’i thrydaneiddio. Ond bydd y gwirfrau newydd yn troi yn bendant i’r chwith wrth geg dwyreiniol twnel yr Hafren.

Mae hyn yn fy atgoffa o rigwm Harri Webb i’r bont gyntaf dros yr Hafren yn y chwedegau.

Two lands at last united across the waters wide,
And all the tolls collected on the English side.

Ar un wedd does fawr wedi newid dros ddeugain mlynedd nac oes.

Thursday, February 12, 2009

Atgyfodiad

Byddwch chi flogddarllenwyr Cymru oll yn gwybod debyg mai e-ddigwyddiad mawr heddiw ydy …. fod y Frenhines Elisabeth yn atgyfodi ei safwe. Wn i ddim a’i bwriad yn hyn o beth oedd codi cywilydd arnaf am fy nistawrwydd diweddar. Ond ta waeth, dyma finnau hefyd felly yn ail ddechrau blogio ar ôl rhai wythnosau o fudandod (rhywfaint ohono yn orfodol).

Digwyddiad mwyaf arwyddocaol i mi yn yr wythnosau diwethaf fu cyhoeddi bwriad y Gweinidog Carchardai i wneud cais i godi carchar rhwng Caernarfon a’r Felinheli.
I mi mae hyn yn un penllanw bach i dair blynedd o waith go ddygn (llawer ohono wrth reswm yn y dirgel). Ac i mi mae’r budd a allai ddod i’r etholaeth o ran buddsoddiad , swyddi ac amodau tecach i garcharorion yn amlwg iawn.

Ond wrth reswm hefyd mae rhai pobl lleol yn amheus neu yn wrthwynebus. Mae gennym gyfle rwan i gynnal trafodaeth leol wrth i’r weinyddiaeth baratoi cais cynllunio. Yn fy marn i mae hyn yn gwbl hanfodol, er sicrhau undod barn lleol, ac felly llwyddiant y fenter, lleddfu pryderon, neu ddarganfod, yn groes i bob golwg, bod rhesymau cryf dros beidio bwrw ymlaen.

Pan yn fyfyriwr, amser maith yn ôl, byddwn yn gwennu wrth glywed rhai cymdeithasegwyr bryd hynny yn tynnu sylw at y tebygrwydd rhwng diwylliant mewnol macho yr heddlu a meddylfryd arch droseddwyr megis lladron arfog. Dros y blynyddoedd bu’r heddlu’n ceiso newid (ac yn llwyddo i raddau hefyd, fel y gwelwn o agwedd Heddlu Gogledd Cymru bellach tuag at y Gymraeg).

Ond i lenwi’r bwlch, fel tae, dyma griw arall o ddynion canol oed tindrwm yn camu ymlaen. Ac fel lladron arfog maent hwythau’n falch o wagio drorau’r banciau yn y dirgel a hynny hyd y gwelaf heb fawr o gywilydd nac edifarhad. Ac mae eu gwerthiedd yn rhai digon ychafi – This is not a takeover, it’s a drive-by shooting.

Qnd mae gwahaniaeth rhwng lladron arfog a’r criw newydd yma. Pen draw gyfra sawl un o’r frawdoliaeth gynta yw cyfnodau hir ym Mhentonfill, y Sgrybs neu eraill o balasau’r Frenhines. A’r grwp arall? Wel, hyd y gwelaf, gyrfa lewyrchus yn y Filltir Sgwar, dyrchafiad yn Farchog, cyfarfodydd efallai gorfod ymddiswyddo, ond hynny gyda swp go lew arall o arian y cyhoedd o dan y gesail.